Względność pojęcia kiczu, czyli słów kilka o fontannach w Barcelonie

Co jest kiczem, a co nie? Czy kicz jest kwestią gustu, czy złego smaku. Kto kształtuje normy tego smaku? Takie myśli naszły mnie, kiedy usłyszałam, iż najsłynniejszą fontannę w Barcelonie nazwano kiczem.
Nie wiem, czy byliście, widzieliście, czy znacie z autopsji. Oglądanie w Internecie niestety słabe da wyobrażenie, to trzeba zobaczyć na żywo. To troszkę tak, jak z Sagrada Familia (oglądając zdjęcie może się ona spodobać, ale znam też osoby, które twierdziły, iż stanowi ona wyraz złego smaku. Tymczasem te same osoby obejrzawszy Katedrę na żywo wpadły w coś w rodzaju ekstazy dla jej niepowtarzalności i uroku). Magiczne fontanny w Barcelonie to widowisko stanowiące połączenie trzech elementów; nauki (światło), sztuki (muzyka) i natury (woda). Kaskady wody wytryskujące w górę w rytm tonów najpiękniejszych walców Straussa, czy eksplodujące w rytm monumentalnej pieśni „Barcelona” w wyk. Freddiego Mercury i Monserrat Caballe oświetlone różnokolorowymi reflektorami świateł sprawiają wrażenie, jak gdyby tańczyły. Widowisko jest jedyne w swoim rodzaju i pozostaje w pamięci na całe życie. Jeśli kiedyś miałabym wrócić do Barcelony to poza Katedrą i dziełami Gaudiego chciałabym zobaczyć właśnie owe magiczne fontanny.

Ale wróćmy do pojęcia kiczu. Często mam wrażenie, że osoby nazywające dane zjawisko kiczem aspirują do miana znawców, osób o wyrobionym guście, wyrafinowanym, finezyjnym smaku. No właśnie, że aspirują to pewne, ale czy są.
A zatem, co oznacza słowo kicz. Wg wikipedii oznacza ono „dzieło tandetne, o miernej wartości, schlebiające popularnym gustom, które w opinii krytyków sztuki nie posiada wartości artystycznej, dzieło wykonane z przepychem, ale pozbawione smaku”. Tylko uwaga, to co dla jednych jest kiczem, przez innych może być uznane za wartościową sztukę. Kiczem często nazywa się dzieła pretendujące do nowatorstwa. Dziś nie do uwierzenia, ale kiczem nazywano dzieła Giotta, Botticellego, Rafaela, Leonarda da Vinci, Tycjana i wielu uznanych obecnie za pionierów twórców.
Osobiście nie uważam magicznych fontann za kicz, ale jeśli są one kiczem, to ja życzyłabym sobie oglądać taki kicz, jak najczęściej, nawet, jeśli miałoby to oznaczać, że gust mój pozostawia wiele do życzenia. Mądre powiedzenie stanowi, iż „o gustach się nie dyskutuje”. Osobiście znam też parę osób, które podzielają moją opinię na temat piękna spektaklu, jaki odbywa się w pobliżu Placa d`Espanya, pocieszam się zatem, że jestem w niezłym towarzystwie.

Nie oznacza to, że uważam Magiczne fontanny za dzieło sztuki, ale są one według mnie pięknym połączeniem harmonii dźwięków muzyki z szumem kaskad wody, synchronizacji tryskających strumieni z tonami muzyki oraz połączeniem tego wszystkiego z barwnymi refleksami świateł. Nie zawsze musimy być tacy serio, czasami dobrze poczuć radość dziecka i pooglądać coś co z wielką sztuką ma nie wiele wspólnego, ale daje radość słuchania, oglądania i przeżywania. Ilekroć słyszę Barcelonę momentalnie znajduję się nie pod Sagradą Familią, nie na Las Ramblas, nie pod Casa Mila czy Batho ale właśnie pod Fontannami. Prawie wszyscy lubimy pokazy sztucznych ogni, które też można nazwać przejawem kiczu, a jednak kiedy chcemy coś uczcić wybieramy iskrzące na niebie ogniki.

Dla przypomnienia Freddy i Monserat

Zdjęcia ze strony Obrazy dla fontann w Barcelonie.