Maria i Magdalena autorstwa Magdaleny Samozwaniec

Wydawnictwo- Świat Książki.

Rok wydania 2010.

Stron - 552.

Z lektur czytanych w domu rodzinnym najlepiej zapamiętałam dwie książki; „Hrabiego Monte Christo” Aleksandra Dumasa oraz „Marię i Magdalenę” Madzi Samozwaniec. Dlaczego właśnie te dwie? Chyba dlatego, iż były w tak opłakanym stanie, że czytało się je częściami, brakowało im kartek i odpadała okładka. Można było puścić wodze wyobraźni próbując odgadnąć, co też zawierały zaginione strony powieści.

Kilka miesiąc temu sięgnęłam po Hrabiego dziś przyszła pora na Kossakówny.

Samozwaniec to pseudonim literacki Magdaleny z Kossaków; córki Wojciecha, wnuczki Juliusza, siostry Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i kuzynki Zofii- Szczuckiej-Kossak.

„Maria i Magdalena” to biografia rodziny Kossaków na tle młodopolskiej bohemy. Na kartach książki aż roi się od przedstawicieli artystycznego świata oraz anegdotek na ich temat. Dla przykładu pojawia się Sienkiewicz (na którego książkach wychowywała się ówczesna młodzież, którego dzieła panienki czytały z wypiekami na twarzy, a chłopcy w nadziei zostania Kmicicami, czy Skrzetuskimi), Żeromski (którego „Dziejów grzechu” pannom nie wolno było czytać przed zamążpójściem), Tuwim, z którym przyjaźniły się i współpracowały obie siostry. Pojawia się także cała plejada malarzy, aktorów, dziennikarzy, polityków. Przez ich życie przewijają się nazwiska z kart podręczników historii literatury i sztuki.

Magdalena niezwykle malowniczo i z humorem opisuje sposób wychowywania dzieci i młodzieży na początku ubiegłego wieku, sposób, w którym surowe wychowanie, maniery oraz tzw. dulszczyzna często brały górę zarówno nad zdrowym rozsądkiem, jak i nad higieną osobistą. W opisie rodzinnego dworku przejawia się niekłamane uwielbienie dla ojca. Tatko był obiektem podziwu, bezkrytycznej miłości, niedoścignionym ideałem dla dziewcząt, a ich fascynacja Wojciechem trwała przez całe życie. Dom rodzinny, choć nie obfitujący w bogactwa, ale też niecierpiący niedostatków pozwalał dziewczynkom na beztroską egzystencję i oddawanie się ulubionym zajęciom. Zarówno dzieciństwo, jak i młodość upłynęły pannom niemal bezproblemowo. Wychowywane w domu o tak bogatych tradycjach artystycznych nie mogły wyrosnąć na zwykłe gospodynie domowe, tradycyjne żony i matki. No i nie wyrosły na zwykłych zjadaczy chleba. Wyrosły na nieprzeciętnie uzdolnione, wrażliwe poetycko, dowcipne obserwatorki życia, które potrafiły pięknie, wnikliwie i z humorem to życie odmalować.

Biografia zawiera ciekawy opis życia ówczesnego społeczeństwa w Krakowie, Warszawie, Zakopanym czy Juracie. „Maria i Magdalena” to niewyczerpane źródło wiedzy o szczególnej epoce, epoce, w której ludzie chcąc zapomnieć o tragicznej przeszłości pragnąc się radować, bawić, żyć. Anegdotki na temat bohemy ubarwiają i tak kolorową opowieść. Nawet, jeśli nie są do końca prawdziwe, nawet, jeśli utalentowana pisarka nieco je podkolorowała.

Nieodmiennie śmieszą mnie takie scenki, jak;

- Madzia, która podczas wymierzania kary „brania w skórę” po pierwszym razie mówiła „Żeby mamusię tylko rączka nie rozbolała”

- reakcja Tatki na ćwiczenia córki polegające na powtarzaniu mantry „Wdychuję miłość, wydychuję obojętność” – „ A może mogłabyś tak Magdusia wdychiwać mądrość a wydychiwać głupotę”

- pisemne wyznanie pewnego młodzieńca- Nie mogę bez pani rżyć. I dowcipna riposta- to rżyj pan sam.

- wzajemne podkradanie sobie grzechów przez kilkuletnie panienki.

Tytułowymi bohaterkami książki są poetka Lilka i autorka powieści satyrycznych Magdalena. Mnie jednak bardziej do gustu przypadł opisany na kartach powieści klimat dwudziestolecia międzywojennego, klimat artystycznego i ziemiańskiego Krakowa, opis dyplomatycznego światka, po którym poruszała się Magdalena, jako żona dyplomaty. Jako podróżniczkę nie mógł nie zainteresować mnie wątek podróży obu sióstr.

Natomiast zarówno postawa samych sióstr jak i słynnego Papy Kossaka nie zjednały sobie mojej sympatii. Trudno mi zwłaszcza zrozumieć zachowanie i postawę Lilki. Jej przepiękna poezja świadczy o ogromnej wrażliwości. Natomiast z kart książki wyłania się osoba przeświadczona o własnym geniuszu, despotyczna, egoistyczna, egocentryczna. Zachowanie obu sióstr niejednokrotnie budziło moje zdziwienie. To rzucanie się na oślep w coraz to nowe związki, to łamanie serc kolejnym panom, kokietowanie, romanse, rozwody traktowane z przymrużeniem oka. Czy w końcu urodzenie dziecka, któremu autorka poświęciła zaledwie jeden akapit, jakby miało ona w jej życiu o wiele mniejsze znaczenie niż choćby przywiązanie do wiewiórki. Być może wszystko to wynika z konwencji książki, która z założenia miała być lekka, łatwa i przyjemna i miała być hołdem złożonym siostrze i ojcu. Nie mniej nie zdołałam polubić ani Madzi, ani Lilki, ani Wojciecha z jego licznymi flamami.

Pomimo braku sympatii dla głównych bohaterów książki uważam, że godna jest polecenia, jako wspaniałe źródło wiedzy o pewnej epoce, która nigdy już nie wróci, o paniach we wspaniałych toaletach, szarmanckim mężczyznach, limuzynach mknących z zawrotną prędkością parudziesięciu kilometrów na godzinę i o radości życia.

Moja ocena książki- 5/6