"Van Eyck - Memling - Bruegel. Arcydzieła malarstwa z kolekcji Muzeum Narodowego im. Brukenthala w Sibiu (Rumunia)"

Przed wybraniem się na kolejną wystawę do mojego Muzeum przypomniałam sobie zeszłoroczną.
Muzeum Narodowe w Gdańsku jakiś czas temu podpisało umowę o współpracy z Muzeum Narodowym im. Brukenthala w Sibiu (Rumunia). Efektem tej współpracy jest między innymi wypożyczanie obrazów ze zbiorów tego muzeum do Gdańska. Zeszłoroczna wystawa poświęcona została XV (Memling i Van Eyck) i XVI (Brueghel starszy) wiecznemu malarstwu niderlandzkiemu.
Na wystawie przedstawiono 35 prac, w tym zaledwie cztery obrazy panów, firmujących swoim nazwiskiem wystawę; dwa Memlinga „Portret mężczyzny czytającego książkę” i „Portret kobiety modlącej się”, Van Eyka „Portret mężczyzny w niebieskim chaperonie” oraz Brueghela „Pejzaż zimowy z łyżwami i pułapką na ptaki”.
Hasło reklamowe Wystawy „Arcydzieła malarstwa z kolekcji Muzeum Narodowego w Sibiu (Rumunia)” spełniło swoje zadanie, przynajmniej w moim wypadku. Zachęcona reklamą poczytałam troszkę w Internecie na temat trzech panów, obejrzałam parę reprodukcji i udałam się do Muzeum oczekując dzieł tytułowych malarzy. Co prawda nie przepadam za malarstwem przełomu średniowiecza i odrodzenia, które charakteryzuje się ukazywaniem ludzkich przywar, zdeformowane twarze, wyłupiaste oczy, powykręcane członki, ale ciekawa byłam obrazów Brueghela. Niektóre z nich przypominają mi stylem obrazy Hieronima Boscha, za którymi może nie przepadam, ale przyznaję, że są one interesujące. Jego „Ogród rozkoszy ziemskich” miałam okazję oglądać w Muzeum Prado w Madrycie. Co do Memlinga dawno temu, zaraz po ukończeniu edukacji w szkole średniej każdy dzień rozpoczynałam przy jego Sądzie Ostatecznym. Każdego też dnia przemierzałam krużganki, sale malarstwa flamandzkiego, holenderskiego, polskiego, gdańskiego i wystaw czasowych. No, ale to było wieki temu.

Niestety obrazy znajdujące się na wystawie nie zachwyciły mnie. Kolekcja malarstwa niderlandzkiego przedstawiała; parę pejzaży, parę widoczków wiejskich, trochę martwej natury i sporo portretów. Kolekcja ta moim zdaniem była bardziej średniowieczna niż renesansowa. Średniowiecze nie należy, jak już wspomniałam, do moich ulubionych okresów w malarstwie.

Jedynie Portret mężczyzny w niebieskim chaperonie oraz Pejzaż zimowy z łyżwami i pułapką na ptaki wzbudziły moje zainteresowanie. Obraz Van Eyka to bardzo realistyczny niewielkich rozmiarów portret przykuwający wzrok. Nie potrafię wytłumaczyć czemu, ale skojarzył mi się z „Dziewczyną z perłą” Jana Vermeera, który to obraz też zawsze przykuwa mój wzrok, ilekroć widzę jego reprodukcję. Czyżby to była zasługa niebieskiego nakrycia głowy li tylko; chaperon u mężczyzny i chusta u dziewczyny. Chyba jednak nie, wydaje mi się, że sprawia to ich zamyślenie. Mam wrażenie, że są blisko malarza, ale myślami znajdują się daleko od pracowni artysty, są w innym świecie. A może, jak twierdzi moja koleżanka sprawiła to ta delikatność mężczyzny, pewnego rodzaju zniewieścienie.

Obraz Brueghela to zimowy pejzaż – wdzięczny temat dla artysty. Ośnieżone dachy domów, pól, wzgórza, kilka ogołoconych z liści drzew oraz ślizgające się na zamarzniętej rzece postacie, dużo, małych postaci. Gdzieś na blogu czytałam, że jak na obrazie jest dużo malutkich postaci to autorem zapewne jest Brueghel. Przyroda często stanowiła tło jego obrazów. Jako twórca scenek rodzajowych często przedstawiał życie i zabawy ludu.
Wystawa nie zachwyciła mnie, ale nie uważam wizyty w muzeum za czas stracony. Obejrzałam (przypomniałam) sobie "Sąd ostateczny" Memlinga, jakże inny od "Sądu Ostatecznego" w Kaplicy Sykstyńskiej. A przecież Michała Anioła od Memlinga dzieli tylko kilka dziesięcioleci.
Zawsze, kiedy patrzę na Memlinga (Sąd ostateczny) zauważam podobieństwo wszystkich postaci kobiecych, postaci o delikatnej budowie ciała, takim samym wyrazie twarzy i długich, falujących rudych włosach. Widocznie nie łatwo było mu znaleźć modelkę.
Nieodmiennie też wizycie u Memlinga towarzyszy myśl, po której stronie obrazu widziałabym siebie; w piekle po prawej, czy w niebie po lewej stronie. I nie umiem odpowiedzieć na to pytanie.

Obejrzałam także ponownie zbiory porcelany, które były zawsze jednymi z moich ulubionych eksponatów w Muzeum Narodowym. Znajdują się tam i maleńkie jak komplet zabawek dla dziewczynek filiżaneczki, talerzyki, tygielki, mleczniki, dzbanuszki z delikatnej porcelany i olbrzymie, masywne wazy do zup, żardiniery, patery, z których jedzenia wystarczyłoby dla wielodzietnej rodziny. Są tam zbiory; niemieckie- ascetyczne, bez zbędnych ozdób, są zbiory bogato zdobione z okresu baroku, są chińskie w niebieskiej tonacji oraz najpiękniejsze ze wszystkich zbiory wiedeńskie, delikatne, gustowne, pastelowe, jakby prosto z dworu Sissi.
Zdjęcia z: internetu 1. reklama wystawy, 2. Mężczyzna w niebieskim chaperonie Van Eycka, 3. Dziewczyna z perłą Vermeera, 4. Zimowy krajobraz z łyżwami i pułapką na ptaki Brueghla Starszego, 5. Sąd Ostateczny Memlinga.