Wakacje (etap I Kraków)

Wawel o poranku

Po dwóch latach oczekiwania na możliwość wyjazdu pobyt w Krakowie miał być zarazem intensywny i leniwy. Nie jest to łatwe do pogodzenia, ale dla chcącego .....

Tradycyjnie, był on przeplatany spacerami na łonie natury, wizytami w przybytkach sztuki, doznaniami kulinarnymi oraz tym razem spotkaniami ze znajomymi i rodziną. Okazało się, że ten ostatni czynnik wniósł nową jakość do mojego podróżowania i poznawania. Zawsze człowiek dowiaduje się czegoś więcej, czasami najwięcej o sobie samym, a to także jest wartość dodana wyjazdu.

Jak co roku planuję poświęcić nieco więcej czasu ważniejszym odkryciom kulturalno - rekreacyjnym, a co z tego wyjdzie czas pokaże. Być może część z nich pojawi się za rok, kiedy (jak mam nadzieję) będę już wolnym człowiekiem (ale mogą to być jedynie złudne nadzieje). Gdybym miała dokonać gradacji na skali odkryć to na pierwszym miejscu umieściłabym moje przeżycia teatralno - kabaretowe. Pierwsza to wizyta w Teatrze Stu, okazała się kompletnym zaskoczeniem; spektakl wybrałam trochę przez przypadek, ani Teatr Stary ani Teatr Słowackiego nie oferował przedstawień, które mnie interesowały, a spektakl w Teatrze Stu był reklamowany, jako spektakl muzyczny, więc jako taki budził ciekawość. Tytuł przedstawienia  Błękitne krewetki z wywoływał żadnych skojarzeń. 

Chwytaj dzień

Ale już nazwisko autora tekstów dawało rękojmię dobrego poziomu. A był nim Jacek Cygan. Jego zabawa słowem, do tego treści utworów, ich puenty są dla mnie ze wszech miar satysfakcjonujące. Spektakl był muzycznym dialogiem dwóch aktorek, dwóch różnych, a jakże podobnych osób, doświadczonej, która nie darzy sympatią młodej, przebojowej koleżanki i stażystki, której jedynym osiągnięciem było amatorskie udawanie orgazmu przez sąsiadami zleceniodawcy –geja. Młodsza zazdrości starszej koleżance pozycji w branży, starsza zazdrości tej drugiej młodości. Z biegiem czasu okazuje się, że są one swoim lustrzanym odbiciem. Ich teatralne role  (Gertrudy i Ofelii w Hamlecie) są odbiciem ról odgrywanych w życiu. Kiedy  poznają się lepiej nabierają do siebie szacunku. W roli Gertrudy wystąpiła fantastyczna Beata Rybotycka, w roli Ofelii młoda obiecująca aktorka Joanna Pocica. Reżyserował Krzysztof Jasiński, a twórcami muzyki byli tak znakomici kompozytorzy, jak Seweryn Krajeński, Ryszard Rynkowski, Grzegorz Turnau, Zbigniew Wodecki. Piosenki wykorzystane w przedstawieniu były mi po części znane z wcześniejszych wykonań innych artystów, jak choćby Przeglądam się w lustrze czy Przemija uroda w nas. Podczas jednego z utworów (Niedocieszeni) poleciały łezki, a z kolei finałowy Chwytaj dzień (ostatni nie nagrany utwór Wodeckiego) był doskonałą puentą, bo wszak już stoicy wiedzieli, że Chwytać dzień trzeba z całej siły, aby czuć jego smak, nie martwić się o swój finał i klarować swe wina.

W piwnicznej kawiarni

Wizyta w Kabarecie Piwnicy pod Baranami to kolejny wieczór oczyszczających wrażeń. Polityczna satyra, śpiewana poezja w połączeniu z groteskowymi numerami pozwoliły po raz kolejny przenieść się z morza bestialstwa, cynizmu, głupoty i nietolerancji na wysepkę normalności, małą, ciasną, duszną, ale własną i niepowtarzalną. Na piwnicznych występach byłam po raz piąty. Jest to zawsze miły sposób spędzenia czasu i takie duchowe katharsis, ale tylko w Piwnicy ma niepowtarzalny nastrój i klimat, jakby w tych murach unosiły się duchy przeszłości, jakby tam wciąż rozbrzmiewały głosy jej dawnych lokatorów. Jest w tych przedstawieniach jakaś ciągłość, bo choć pojawiają się wciąż nowe utwory, żarty, teksty to nie zapomina się o tych granych od lat, które (w niektórych przypadkach - niestety) nadal są aktualne.

Nieco rozczarowania przyniosły krakowskie muzea, a raczej brak rzetelnej informacji na stronach internetowych Muzeum Narodowego oraz Kamienicy Szołayskich. Zapomniano tam podać, iż nieczynne są wystawy stałe, a w przypadku Kamienicy jakiekolwiek wystawy. Nie zawiodła natomiast wystawa Cranach na Wawelu. Było tam tylko pięć obrazów Lucasa Cranacha Starszego, ale i tak wszyscy szli obejrzeć Madonnę pod jodłami z wrocławskiego muzeum archidiecezjalnego. To dzieło budzi ogromne emocje nie tylko z powodu jego urody, ale i historii. Przedstawia Madonnę z dzieciątkiem w chwili intymnej sceny niemego porozumienia matki z dzieckiem. Postać Madonny jest niezwykle subtelna, uosabia istotę lub nasze wyobrażenie istoty macierzyństwa. Ten delikatny woal na włosach to kolejne podkreślenie zwiewności i eteryczności postaci. To najwartościowsza z prac europejskich malarzy, która zaginęła po wojnie i została odzyskana. Po zakończeniu wojny  przekazano obraz niemieckiemu duchownemu Siegfriedowi Zimmerowi. Madonna została wywieziona do Niemiec celem dokonania konserwacji (podczas wojny przełamana została w dwóch miejscach deska, na której namalowano obraz) Duchowny dokonał kopii obrazu i zostawiwszy sobie oryginał, do Wrocławia odesłał kopię. 

fragment Madonny pod jodłami Cranacha

Przez lata w pałacu biskupim w Ostrowie Tumskim (Wrocław) znajdowała się kopia. Dopiero w 1961 roku polska badaczka konserwator Daniela Stankiewicz odkryła falsyfikat. Dzieło udało się odzyskać dopiero w 2012 r. dla Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu. Po raz pierwszy udało mi się obejrzeć Madonnę na wystawie czasowej na Wawelu i zrobił ten obraz na mnie o wiele większe wrażenie niż Dama z gronostajem Leonarda da Vinci w Muzeum Czartoryskich. No, ale też nigdy nie byłam wielką admiratorką tego akurat dzieła da Vinci. 

Pałac Czapskich

Replika pokoju Józefa Czapskiego w Maison Laffitte

Kolejną odwiedzoną przeze mnie wystawą była wystawa obrazów Józefa Czapskiego z prywatnej galerii z Kurozwęk znajdująca się w Pawilonie Czapskiego. W Pawilonie  znajduje się korespondencja Józefa i jego siostry Marii, szkicowniki, notatniki, dokumentacja dotycząca poszukiwań prowadzonych przez Józefa Czapskiego zaginionych w Starobielsku i Katyniu oficerów (wymordowanych przez Sowietów), odtworzony został pokój artysty z Maisons – Laffitte oraz wystawy czasowe jego obrazów. Nie jestem szczególną admiratorką twórczości malarskiej Czapskiego, ale spodobały mi się niektóre jego obrazy. Jak mawiał do Jarosława Abramowa - Newerlego malowanie sprawia mu przyjemność, a jeśli jeszcze się komuś to podoba to bardzo go cieszy. Nie mogę znaleźć cytatu, ale taki był sens wypowiedzi którą przytaczał autor książki W cieniu paryskiej kultury. Lubię sam Pawilon i jego położenie, znajduje się on w sąsiedztwie Pałacu Czapskich należącego do dziadka Józefa i Marii  - Emeryka Hutten - Czapskiego, największego w Polsce kolekcjonera numizmatów, któremu w pracy nad katalogowaniem zbiorów pomagała żona Elżbieta. Z ciekawości odwiedziłam znajdujące się tu Muzeum Numizmatyczne. Nie interesuję się starymi monetami, ale ogrom tych zbiorów przekroczył moje wyobrażenia i wywołał podziw dla kolekcjonera, jego pasji, zaangażowania, ilości pracy, jaką włożył w skatalogowanie zbiorów. Kilka ogromnych sal z tysiącami egzemplarzy monet od najstarszych z okresu pierwszych Piastów  aż po monety z międzywojnia. Do tego ogromne ilości katalogów, gdzie mikroskopijnym pismem, przepięknie wycyzelowanym, wykaligrafowanym opisano każde znalezisko, odrysowano je z awersem i rewersem. Niemal widziałam siedzących w pięknych komnatach pałacu Emeryka i Elżbietę, jak pochyleni nad stołem ze szkłem powiększającym oglądają swoje skarby, a potem Emeryk je opisuje, a Elżbieta odrysowuje. Poza monetami znajdują się w Pałacu sale księgozbiorów, starodruków, map. Ciekawy jest też sam budynek XIX wiecznego Pałacu w stylu toskańskim. Wokół Pałacu znajduje się urokliwy ogródek, w którym przechowywane są fragmenty krakowskich budowli gotyckich. 

Planty nawet w deszcz mają swój urok

Oczywiście nie ma Krakowa bez Plant, więc codziennie robiłam spacer  zielonymi alejkami, przysiadając na ławeczkach i podziwiając licznie usytuowane tam pomniki. Szczęśliwie w Krakowie spotkał mnie zaledwie jeden deszczowy dzień. Ilekroć idę plantami mam przed oczyma wczesny poranek, kiedy alejką mkną rozbawieni, wczorajsi artyści, kończąc nigdy niekończącą się dyskusję na temat najnowszych dzieł Przybyszewskiego,Wyspiańskiego, Matejki, Mehoffera. A wśród nich przemykają urzędnicy miejscy gaszący gazowe lampy, po bruku stukają kopyta dorożek, a suknie pań zbierają uliczny brud.

Nie odpuszczę sobie ani wizyty na Wawelu, ani w Kościele Mariackim, ani u Franciszkanów, ani na Kazimierzu.

Lubię klimat Kazimierza, lubię chodzić ulicami Bożego Ciała, Józefa, Meisnera, Miodową, Szeroką, oglądać synagogi, lubię Rynek z Okrąglakiem, który grał w Nocach i dniach Kaliniec, no i knajpki ukryte gdzieś w zaułkach uliczek, na dziedzińcach, w ogródkach. A jak Kazimierz to oczywiście kościoły Bożego Ciała i Paulinów na Skałce. W tym roku po raz pierwszy udało mi się odwiedzić Narodowy Panteon (kryptę na Skałce, gdzie pochowano między innymi Wyspiańskiego). Być może dzięki Dniom Dziedzictwa Kulturowego Krypta była udostępniona do zwiedzania, podobnie, jak niewielki ogródek ojców Paulinów (na co dzień niedostępny). Udałam się pod Kładkę Bernatka i spacerowałam nad Wisłą. Wiszące na niej rzeźby-postacie Jerzego Kędziory (niestety już tylko cztery) pięknie dekorują połączenie Kazimierza z Podgórzem. Nawiasem mówiąc dopiero teraz doczytałam, iż pan Kędziora jest również twórcą Przechodzącego przez rzekę (który tak mi się spodobał w Bydgoszczy).

Kazimierz nocą wygląda jeszcze piękniej niż za dnia

Dzięki noclegom pod Wawelem miałam sporo okazji do oglądania wzgórza w różnych porach dnia i nocy, przy różnym oświetleniu.

Odwiedziłam klimatyczne kawiarnie Mleczarnia na Kazimierzu, Noworolskiego pod Sukiennicami, Jamę Michalika na Floriańskiej, Kawiarnię Pod Baranami.

Był też kolejny spacer śladem Talowskiego, Wyspiańskiego, Stwosza.  

Jednym słowem wakacje w Krakowie były cudowne. Kraków był tylko jednym z etapów mojej po Polsce podróży, z której wróciłam pełna wrażeń i niestety chora. Ale choroba przeminie, a wspomnienia pozostaną.

Kładka Bernatka z rzeźbami Jerzego Kędziory

Planty rankiem

Rejs po Wiśle

Rzeźba Mitoraja Eros Bendato na Rynku Krakowskim 

W Jamie Michalika

Kamienica pod Śpiewającą Żabą Talowskiego

W Piwnicy Pod Baranami

Witraż Wyspiańskiego Bóg Ojciec u Franciszkanów

Krypta na Skałce

Nie mogłam się powstrzymać ze zdjęciami. Kolejny wpis będzie dotyczył Wita Stwosza w Krakowie.