W świecie sztuki (poziom minus jeden w Vilii La Fleur Konstancin Jeziorna)

Las Maurycy Mędrzycki

Oglądanie obrazów sprawia mi autentyczną przyjemność. Kiedy patrzę na ładny obraz, czuję się, jakbym dostała bonus od losu. Czuję się wzbogacona wewnętrznie. Piękno zatrzymane w czasie. Choć równie dobrze może to być projekcja wyobraźni. Ktoś mądry (czy to nie nasza noblistka Wisława) powiedział, że dziennie nie powinno się oglądać więcej niż jeden obraz (w domyśle dzieło sztuki). Tyle tylko jest w stanie przyswoić nasz umysł. Nasza pamięć. Tyle możemy kontemplować bez szkody dla innych doznań. I to jest smutne, bo kiedy odwiedzam nową galerię nie stać mnie na to, żeby poświęcić uwagę tylko jednemu dziełu. Dopiero podczas kolejnej i kolejnej wizyty mam komfort wyboru. Czy kiedyś trafi mi się luksus skupienia na jednym dziele - wątpię. Może stąd pomysł na wystawy jednego obrazu (jak np. Portret damy Klimta we włoskim forcie di Bard, o czym pisałam tu).

Nigdy nie potrafiłam wybrać wśród dziesiątek obejrzanych dzieł tego, które zrobiło na mnie największe wrażenie, zapadło w pamięć na tyle wyraziście, że mam je wciąż przed oczami. Tylko to jedno jedyne, które dystansuje inne.

Villa La Fleur

O mojej pierwszej wizycie w konstancińskiej galerii sztuki pisałam tutaj. Doznałam wówczas syndromu Stendhala. Miałam nadzieję, iż tym razem obędzie się bez nóg z waty, czy mroczków przed oczami. Nadzieja to potęga. Ale potęgi też czasem przegrywają. Odkryłam zbiory zamieszczone w salach na poziomie minus jeden. Kilkanaście dni wcześniej otwarto na nowo podziemną część galerii, a w niej zbiory dzieł Tamary Łempickiej, Bolesława Biegalskiego (Biegasa), Szymona Mondzaina i Maurycego Mędrzyckiego. Każdy z tych artystów zasługuje na osobny wpis. Obrazy Tamary Łempickiej miałam okazję oglądać na wystawach w Sopocie, Lublinie, Krakowie (o lubelskiej wystawie Kobieta w podróży pisałam tu). Nie będę się zatem powtarzać. Z nazwiskiem (pseudonimem artystycznym) Biegas zatchnęłam się po raz pierwszy rok temu w Konstancinie zwracając uwagę na jego dość charakterystyczne rzeźby (płynne, falujące). Wówczas moją uwagę zwrócił pomnik /popiersie? Juliusza Słowackiego.

Słowacki Bolesław Biegas

Ogromna burza włosów niczym płomień olimpijskiego znicza, mała, drobna twarz z drugą profilem umieszczoną głową i korpus niczym pień drzewa. Poetycka, intrygująca, mająca powiew świeżości. Jakże inna od monumentalnych realistycznie przedstawionych postaci. Tym razem zachwyciła mnie Boleść (ledwie dostrzegalna smutna postać przybrana w falującą szatę) a także (tu mała wycieczka do Muzeum Narodowego w Warszawie) Chopin (przerażone twarze wyłaniające się z dźwięków obejmujące się postacie zaklęte w płomieniu (ekstazie tworzenia).

Boleść Bolesław Biegas

Chopin Bolesław Biegas (MNW)

A jeszcze bardziej zaintrygowały mnie obrazy tego artysty. Symboliczne postacie uosabiające często stany duszy ale nie tylko (Melancholia, Natchnienie, Taniec pogardy, Czarodziejka) stworzone z przecinających się linii geometrycznych figur najczęściej wpisanych w kule. W tych sferycznych obrazach jest jakiś nieziemski urok zawierający w sobie połączenie romantyzmu z futuryzmem.

Czarodziejka Bolesław Biegas

Bolesław Biegalski wywodził się z ubogiej chłopskiej rodziny, wcześnie został osierocony, dzięki splotowi okoliczności i wsparciu miejscowego księdza, lekarza mecenasa sztuki i społecznika Aleksandra Świętochowskiego, którzy poznali się na talencie chłopca mógł się kształcić między innymi w Krakowie czy w Paryżu. Szczyt działalności twórczej urodzonego w II połowie XIX wieku artysty przypada na początek wieku XX. 

Melancholia Bolesław Biegas

Zaskoczyło mnie to, gdyż dzieła wydają się współczesne. Zarówno w formie, jak i w treści. Bolesław Biegas był jednym z nielicznych polskich rzeźbiarzy którzy należeli do elitarnego stowarzyszenia pod przewodnictwem Gustawa Klimta. Wystawiał swe prace w Saint Petersburgu, Kijowie, Waszyngtonie, Rzymie, Krakowie, Lwowie, no i oczywiście w Paryżu, gdzie mieszkał i tworzył od początku XX wieku aż do śmierci w 1954 r. Przyjaźnił się między innymi z Olgą Boznańską. Jej portret (rzeźba) przyniósł mu rozgłos i sławę. 

Portret Boznańskiej Biegas (MNW)

Można go obejrzeć w Muzeum Narodowym w Warszawie. Był indywidualistą, który wyprzedzał swą epokę. Doceniany na zachodzie (pisali o nim wielcy przedstawiciele sztuki stawiając jego prace na równi, jeśli nie wyżej niż prace Rodina) u nas zapomniany. Dlatego tym bardziej cieszę się, iż mogłam „odkryć” tego artystę dzięki wizytom w Vilii La Fleur. 

Pejzaż Szymon Mondzain 1921

U Szymona Mondzaina spodobały mi się pejzaże. Są one tak wyraziste, barwne, a jednocześnie romantyczne, to połączenie realizmu z impresją, wyrazistości barw i konturów z ich rozmyciem. Najbardziej urzekł mnie Port w Algierze - widok z tarasu. No proszę pana mając taki widok to ja nie wychodziłabym z domu; przepiękne rozłożyste drzewo poprzez konary którego widać nadmorskie zabudowania, port i morze. Nie umiem ocenić, jaki wpływ na mój odbiór obrazu ma jego tematyka (akweny wodne zawsze miały dla mnie nieprzeparty urok), a jaki sposób potraktowania tematu. Bardzo lubię widoki wyłaniające się zza jakiejś "przeszkody". Moja koleżanka określiła to – lubię zdjęcia, na których jest trochę zieleni. A tu mam i zieleń i błękit i czerwoność dachów. Morze zapraszające do podróży, dające obietnicę odkryć. 

Port w Algierze widok z tarasu Szymon Mondzain

Oczywiście, gdyby nie talent malarza to ów widok mógłby być jedynie zwykłym widoczkiem, jakich wiele. Obraz powstał w 1937 r. Mondzain (przed zmianą nazwiska Mondszajn) zamieszkał w Algierze w 1925 r. i mieszkał przez okres 40 lat. Ciekawa jestem, czy dziś można odnaleźć taki widok, bo jeśli tak to z chęcią wybrałabym się do Algieru, który jak dotąd jakoś mnie nie przyzywał. Mondzain pozostawał pod dużym wpływem Cezanne`a. Choć malarstwo Paula wydaje mi się mniej wyraziste, a bardziej jakby to określić  rozmyte?  

Kiki z Montparnasse Maurycy Mędrzycki

Cezanne`a bardziej przypomina mi twórczość Maurycego Mędrzyckiego (franc. Maurice Mendjizky). Jest to kolejny (po Mondzainie) artysta pochodzenia żydowskiego, którego losy związane były z Ecole de Paris. O ile nazwiska obu panów M. były mi znane wcześniej, o tyle ich sztuka już nie. Nazwisko Mędrzyckiego łączy się nieodłącznie z Kiki z Montparnasse. Tę francuską aktorkę, modelkę, piosenkarkę kabaretową i muzę malarzy znała cała bohema. Alice Ernestine Prin przyjaźniła się i kochała z wieloma z nich. Malowało ją wielu wybitnych malarzy (między innymi Chaim Soutine czy Mojżesz Kisling). 

Akt -Kiki z Montparnasse Maurycy Mędrzycki

Ale najbardziej znanym jej wizerunkiem jest fotografia zrobiona przez Raya Mana przedstawiająca nagą kobietę siedzącą tyłem do fotografa z dwoma malunkami przypominającymi wiolonczele nad pośladkami. 

Ray Man fotografia Kiki

W willi la Fleur znajduje się także kilka obrazów Kiki, w tym te autorstwa Mędrzyckiego. Mnie jednak zachwycił inny obraz zatytułowany Las. 

Las Maurycy Mędrzycki

Pośród całej ściany obrazów ciekawych, interesujących, ładnych, wszystkich w moim guście ten jeden wybił się na plan pierwszy. I wracając do wcześniejszego stwierdzenia, iż nie umiałam dotąd wyodrębnić z całej galerii pięknych dzieł sztuki tego jednego, jedynego- tutaj to mi się udało. A jakby na potwierdzenie tego godzinę później dostałam zdjęcie tego obrazu od mojej współtowarzyszki podróży Madzi, która właśnie dotarła na poziom minus jeden i wpadła jak ja w niemy zachwyt i napisała, że utknęła przy tym lesie. Doskonale ją rozumiem, bo i ja tam utknęłam. Niby taki zwykły sobie widoczek, mały fragment lasu leśna ścieżka pomiędzy drzewami prowadząca do jakiegoś domostwa. Na pierwszym planie są rozmyte liście drzew rozświetlone słońcem. Jest w tym obrazie taka cisza i spokój i kontemplacja piękna, że chciałoby się zanurzyć weń i pozostać już na zawsze. Pokazać tym, których kochamy, lubimy i chronić przed wrogami. Mędrzycki był nazywany poetą prowansalskiego pejzażu (trafił do Prowansji na zaproszenie Renoira i mieszkał tam trzy lata). 

To oczywiście jedynie kilka dzieł, które miałam okazję obejrzeć w konstancińskiej wilii La Fleur. Jest ich tam ogrom. I jest to galeria, którą można odwiedzać latami. Podczas zeszłorocznego pobytu zachwyciły mnie obrazy Meli Muter i Mojżesza Kislinga, Natana Grunsweigha, Henriego Haydena oraz Łodzie w porcie Pankiewicza. Tym razem Kobieta z rudymi włosami Ślewińskiego i szklana figurka Meluzyny autorstwa Jan & Joel Martel.

Kobieta z rudymi włosami Władysław Ślewiński

Meluzyna braci J&J Martel (rzeźba z żywicy)

I tradycyjnie jeszcze parę zdjęć związanych z pobytem w Villi La Fleur w Konstancinie Jeziornej. Nawiasem mówiąc tłumów na wystawie nie było, co bardzo mi się podobało. Trafiłyśmy na jedną wycieczkę szkolną i kilka pojedynczych osób. Żałuję, iż nie zakupiłam w sklepiku żadnej z książek. Z reguły nie chce mi się dźwigać i zostawiam to na późniejszy zakup internetowy. Niestety sklepik nie prowadzi sprzedaży online. 

Fryderyk Chopin Harfa natchnienia Bolesław Biegas 
Jak widać Chopin był często inspiracją dla artysty, podobnie, jak inni muzycy czy pisarze 

fragment Harfy natchnienia (1908)

Akt - bracia J&J Martel

Pablo Gargalo Kiki z Montparnasse brąz złocony

Łempicka obrazy które znamy doskonale, a które zdobiły popularne ówcześnie czasopisma

Na jednej z werand Villi zbiory prezentują się wyjątkowo pięknie

Kolejne długie milczenie powoli staje się regułą. Powód prozaiczny - złamana noga, wyjazd do sanatorium i brak chęci do pisania (ogarnęło mnie ogromne lenistwo).  Może to się zmieni, a może nie. Czas pokaże. 

Wycieczka miała miejsce 9 maja 2024 r.