Zimowe spacery po Krakowie- część 1

Zgubiłam kilka dni. Moje remedium na stresującą Wigilię (wycieczka do Krakowa) okazało się skuteczne połowicznie. To co brałam za  migrenę okazało się  początkiem choroby. Mimo, iż sporo czasu spędziłam w hotelowym łóżku udało mi się zawędrować w kilka uroczych zakątków, odwiedzić parę znanych i kochanych miejsc, a także poznać i polubić kilka nowych. Kraków ostatnich dni ubiegłego roku przywitał mnie piękną, słoneczną, acz dość rześką pogodą i całym mnóstwem różnojęzycznych turystów. I o dziwo, jakoś wcale mi to nie przeszkadzało. Po raz pierwszy czułam wspólnotę z tymi rzeszami odwiedzających. Na ulicach panowała atmosfera radości i zabawy. Czy spowodowała to aura, czy też szczególny okres roku – nie wiem, ale Kraków był pełen młodości i radości życia, takiego poczucia, że dobrze jest być tu i teraz. I choć radość tę odczuwało się wszędzie, to jej epicentrum stanowił Rynek, na którym poza Sukiennicami i majestatycznymi wieżami Kościoła Marii Panny królowały jeszcze jarmarczne adwentowe stragany pełne wyrobów rękodzieła oraz beczki z grzańcem galicyjskim a także budy z kiełbaskami i oscypkami. O jarmarku pisała przed świętami Łucja Widoki bajecznie kolorowych cudeniek radowały oczy, a rozchodzące się zapachy pobudzały pozostałe zmysły.
I chyba po raz pierwszy w życiu nie przeszkadzało mi wcale, że było tłumnie, tłoczno, chwilami ciasno, bo przy okazji było też serdecznie i przyjaźnie. Takie Euro 2012 na bis w całej gamie jego pozytywnych aspektów. Nawet rozpychający się zwykle łokciami Rosjanie, jakby spokornieli i większą uwagę zwracali na otoczenie, niż na to, oby otoczenie zwracało uwagę na nich.

Od czego zacząć spacer po czcigodnym grodzie? Może od początku królewskiego szlaku w kolegiacie Św. Floriana, gdzie witano nowego monarchę i gdzie urządzano ingresy monarsze z racji koronacji, skąd rozpoczynały swą ostatnią drogę orszaki pogrzebowe. Może od Wawelu, siedziby królów i miejscu ich pochówku, inspiracji malarzy, pisarzy i poetów, serca polskości. Może od epicentrum grodu, czyli od Rynku, który był świadkiem wielu ważnych wydarzeń, albo od kościoła Mariackiego, którego przepiękny ołtarz Witta Stwosza przyciąga jak magnes tysiące cudzoziemców. Można by mnożyć miejsca i zdarzenia, bo w Krakowie niemal każdy kamień przemawia historią. W Krakowie każdy znajdzie coś dla siebie. I też trudno napisać o Krakowie coś nowego, coś, czego nie napisało by już tylu przede mną i czego nie napisze tylu jeszcze po mnie. Każdy chce tu dołożyć swą cegiełkę oczarowania.Ja nieodmiennie zaczynam mój pobyt w Krakowie od zachwytu nad Gmachem Teatru im. Juliusza Słowackiego. Jest to chyba jeden z najczęściej przeze mnie fotografowanych obiektów. Powstały w początku lat dziewięćdziesiątych XIX wieku budynek, wzorowany był na gmachu paryskiej Opery Garnier. Zaprojektowany przez Jana Zawiejskiego w stylu eklektycznym z przewagą neobaroku początkowo nosił nazwę Teatru Miejskiego. Dopiero szesnaście lat po wybudowaniu otrzymał imię Juliusza Słowackiego.

Ufundowało go społeczeństwo Krakowa, o czym przypominają wykute w marmurze słowa; Kraków narodowej sztuce.

Fasadę zdobią dwie alegoryczne grupy rzeźb; z lewej - Poezji, Dramatu i Komedii, z prawej - Muzyki, Opery i Operetki. Poniżej gzymsu znajdują się alegoryczne popiersia Wesołości oraz Smutku. Na szczycie budynku umieszczone zostały posągi młodzieńca i dziewczyny w szlacheckich strojach (są to mickiewiczowscy bohaterowie: Tadeusz i Zosia). Budynek pełen jest zdobień i maszkaronów.  Z nieco dalszej perspektywy wzrok przykuwa zielona, okrągła kopuła dachu.

Przed budynkiem teatru znajduje się pomnik Aleksandra Fredro, który był pierwszym patronem teatru.  Z budynkiem związane jest wiele znanych nazwisk; od jego dyrektorów (z których wielu było także wybitnymi aktorami); Tadeusza Pawlikowskiego, Ludwika Solskiego, Lucjana Rydla, Juliusza Osterwę po wystawianych tam twórców: Michała Bałuckiego, Stanisława Przybyszewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Adama Mickiewicza, Witkacego. Grywali tu poza wyżej wymienionymi także Aleksandra Śląska, Wanda Siemaszkowa, Zofia Jaroszewska, Stanisława Wysocka, Aleksander Zelwerowicz, Kazimierz Junosza-Stępowski. Gościnnie występowała także Modrzejewska. Tutaj w 1901 roku miała miejsce premiera Dziadów Mickiewicza oraz  Wesela Wyspiańskiego. W dwudziestoleciu międzywojennym wystawiano tu Tumora Mózgowicza Witkacego.  

Opera Garniera ma swoje freski sufitowe autorstwa Marca Chagalla, Teatr Słowackiego ma natomiast swoją kurtynę Henryka Siemiradzkiego. Wyobraża ona symboliczne i alegoryczne postacie związane z teatrem. Kurtyna nie zyskała poklasku u współczesnych malarzowi. Wyspiański pisał o niej do Rydla, iż jest banalna i pospolita, poza paroma drobiazgami i dość poprawnym wykonaniem w przeciwieństwie do Pochodni Nerona, które są fantastyczne.

Niestety nie miałam okazji oglądać wnętrza teatru, nad czym ubolewam. Zaplanowana wizyta nie doszła do skutku z powodu choroby. Tak więc nie mogę słowom Wyspiańskiego ani przyklasnąć, ani zaprzeczyć.

Jedno jest pewne. Teatr Słowackiego stanowi kawał historii teatru polskiego. W Archiwum i Bibliotece Teatru mieszczą się jedne z najcenniejszych zasobów dokumentacji teatralnej w Polsce (rękopisy, fotografie, maszynopisy sztuk, nuty przedstawień, korespondencja).  A sam gmach wygląda równie pięknie w świetle słonecznym, jak i w świetle księżyca i znajdujących się przy Plantach latarni. Można powiedzieć, że jest to jedna z piękniejszych wizytówek miasta, tylko, że Kraków ma wiele tak pięknych wizytówek.
Zdjęcia: 1. Gmach od strony Plantów, 2. Tadeusz i Zosia - Poloneza zaczynają, 3. Fragment kopuły z maszkaronami, 4. Grupa Muzyki, Opery i Operetki, 5. Fronton Teatru nocą, 6. Fragment dekoracji-maszkaron, 7. Grupa Poezji, Dramatu i Komedii nocą.

Noc to pojęcie umowne. Z pobudek zdrowo - rozsądkowych spacery były raczej wieczorne niż nocne, co i tak nie uchroniło od spędzenia kilku ostatnich dni w pozycji poziomej.