Lorenzo di Medici pędzla Giorgio Vasari

Giorgio Vasari portret Wawrzyńca Wspaniałego 

Przeczytałam właśnie Quatrocento - książkę której akcja oscyluje wokół zbrodniczego napadu na Lorenza di Medici i jego brata Giuliana we florenckiej katedrze.

Zanim zamieszczę recenzję postanowiłam przypomnieć postać Lorenzo do Medici, Il Magnficio czyli Wawrzyńca Wspaniałego.

Medyceusze - florencki ród kupiecki i bankierski, który doszedł do godności książęcej zasłużył się dla potomnych przede wszystkim wielką mądrością polityczną oraz oświeconym systemem rządzenia. Medici dali Europie dwie królowe (Katarzyna i Maria Medycejskie; żony królów Francji Henryka II i Henryka IV) i dwóch papieży (Klemensa VII oraz Leona X). Posiadając największy dom bankowy w średniowieczu stali się bankierami wielu europejskich władców. Jednak tym, co dla mnie ma największe znaczenie jest fakt, iż za ich rządów, a zwłaszcza za rządów Lorenzo Florencja stała się europejską stolicą sztuki i miejscem rozwoju wielu dziedzin nauki. Lorenzo sprawował mecenat nad takimi artystami jak Pollaiuolo, Verrocchio, Botticelli, Ghirlandaio czy Michał Anioł. Między innymi dzięki niemu Florencja stała się głównym ośrodkiem włoskiego odrodzenia. Wtedy narodziła się legenda "florenckiego złotego wieku". Jak przystało na człowieka doby odrodzenia był wszechstronnie wykształcony, biegle władał łaciną, studiował rękopisy starożytnych twórców z rodzinnej biblioteki, a także pisma wybitnych Florentyńczyków. Prowadził dysputy z filozofami, architektami, astrologami, poetami. Studiował retorykę i poetykę, historię i cywilizację helleńską a także muzykę.

Z historycznych przekazów wynika, iż ten wielki przywódca, humanista, bankier i polityk był wyjątkowo brzydkim mężczyzną. Twarz jego była bez wyrazu, miał charakterystyczne dla przedstawicieli swego rodu oczy o ciężkich, opadających powiekach, wystający podbródek, szeroki i płaski nos. Cierpiał na całkowity brak węchu, zły wzrok, piskliwy głos i podagrę. Jedynie dłonie miał delikatne i szczupłe. Jak podają jedne źródła był wysoki i masywny, poruszał się niezgrabnie. Inne zaś twierdzą, iż był średniego wzrostu i krzepki. Mimo to był jednak ulubieńcem kobiet. Trudno dziś powiedzieć, czy było to zaletą jego uroku osobistego, czy też któregoś z afrodyzjaków w postaci pieniędzy bądź władzy. Wawrzyniec zmarł w 1492 roku w przeddzień rozpoczęcia epoki wielkich odkryć geograficznych.

Nie widziałam zbyt wiele portretów tego władcy. Najbardziej podoba mi się portret (mający nie wiele wspólnego z rzeczywistością) namalowany przez Giorgio Vasariego. Może dlatego, iż przedstawia on moje wyobrażenie o tym człowieku, któremu nie sposób odmówić wielkości i zasług.

Vasari urodził się niecałe dwadzieścia lat po śmierci Wawrzyńca Wspaniałego. Stworzony przez niego portret jest typowym portretem „na zamówienie”. Przedstawia on mężczyznę może nie urodziwego, ale takiego, o którym trudno powiedzieć, że jest szpetny. Postać cechuje delikatność i uduchowienie. Przedstawienie go z profilu uwolniło Vasariego od zachowania dbałości o pewne szczegóły (oczy, nos). Wygląda, że jedynym odpowiadającym prawdzie szczegółem anatomicznym są długie, delikatne dłonie. Władca ubrany jest bez przepychu, twarz ma zamyśloną. Odnosi się wrażenie, że to człowiek; mądry, szczodrobliwy i dobry. Przedstawiony został w skromnym otoczeniu: amfora, patera, książka, fragmenty architektoniczne, fragmenty rzeźb-twarze mężczyzn, maska kobiety. Otoczenie to dla mnie symbolizuje jego umiłowanie nauki i sztuki.

Obraz nie jest malarskim arcydziełem.

Trudno też mówić o jego wartości historycznej, skoro tak niewielkie jest jego odwzorowanie rzeczywistości. Dla mnie ma pewnego rodzaju wartość „sentymentalną”, przedstawia moje wyobrażenie o tym władcy; wielkim i mądrym, choć niepozbawionym wad przynależnych epoce.

Słowo o autorze; Vasariego potomni zapamiętali chyba przede wszystkim, jako jednego z pierwszych biografów artystów doby renesansu.Jego dzieło „Życie najwybitniejszych włoskich malarzy, rzeźbiarzy i architektów” jest bogatym źródłem wiedzy o artystach doby renesansu. To on także wzniósł kompleks Uffizi (największą florencką galerię sztuki) i połączył go z Pallazzo Pitti (łącznikiem) słynnym korytarzem Vasariego przechodzącym przez Ponte Vecchio.

Drugi z przedstawionych portretów Il Manificio jest chyba bliższy prawdy. Czy ktoś zna autora?

Przepraszam za kiepską jakość wstawianych tu reprodukcji (zdjęcia z internetu).