Sztuka pisania listów

Jan Vermeer - Dziewczyna czytająca list

Przeczytałam kilka dni temu książkę "Stowarzyszenie miłośników literatury i placka z kartoflanych obierek". Recenzję postaram się zamieścić w najbliższym czasie. Niestety jak już pisałam (wiem, że się powtarzam, trudno) ostatnio szybciej czytam, niż piszę, jakoś trudno mi się skupić, odliczam dni i tęsknię do urlopu (jeszcze tylko osiem dni roboczych :). Przypomniałam sobie, że jakiś czas temu popełniłam tekst "Sztuka pisania listów", który wiąże się pośrednio z treścią przeczytanej książki.

Sprowokowało mnie wówczas stwierdzenie jednej z koleżanek, iż epoka pisania listów odeszła w zapomnienie wraz z naszymi babkami. Zaczęłam zastanawiać się, czy rzeczywiście ma ona rację. Czy są jeszcze osoby, które w dobie telefonii komórkowej, Internetu i całej masy innego rodzaju możliwości szybkiego komunikowania się piszą listy.

Jako dziecko, nastolatka, a nawet w wieku dojrzałym pisałam bardzo dużo listów. Sporo listów też otrzymywałam, choć na pewno dużo mniej niżbym sobie życzyła.

Pamiętam to radosne podniecenie, kiedy zaglądając do skrzynki widziałam zaadresowaną odręcznie, znanym mi pismem kopertę. Bywał to promyk radości po ciężkim dniu w szkole, na uczelni, w pracy, w domu. List oznaczał, że ktoś o mnie myśli, interesuje się, tym, co u mnie, chce się podzielić swoją radością, problemem, smutkiem, chce zasięgnąć mojej rady.

Kiedy człowiek łapał „doła” i myślał sobie, że nikomu na nim nie zależy, że jest osamotniony w swoich opiniach, czy odczuciach wtedy pisała; Terenia o wrednych chłopcach z 4 c, którzy przez rurki plują plasteliną i zaczepiają dziewczynki, Elżbieta, że przyjęła oświadczyny, ale nie wie, czy dobrze zrobiła, Madzia, że dostali swoje pierwsze mieszkanie służbowe, później Karolina opisywała stosunki na uczelni, a na końcu pisał Pan Kapitan - kolega mojego taty, który opisywał mi, co ostatnio czytał i co myśli o polityce rządu.

Uwielbiałam pisać, niezależenie od tego, czy były to listy, smsy, czy maile, jednak, co do tych pierwszych zawsze miałam jeden „mały problem”, a mianowicie napisany list nie chciał się sam wysłać. Napisać kilka, a nawet kilkanaście stron tekstu to fraszka, ale znaleźć kopertę, znaczek, włożyć toto do torebki i nie zapomnieć wrzucić do skrzynki pocztowej było nie lada wyzwaniem. Dlatego między innymi tak bardzo polubiłam Internet. Eliminował on wszystkie niedogodności związane z wysyłką; jedno kliknięcie myszki i list jest już u adresata.

Podobnie chyba odczuwali to moi korespondenci, dlatego z chwilą upowszechnienia się Internetu przeszliśmy na korespondencję elektroniczną.

Niestety koperta w skrzynce mailowej nie budzi już takich emocji, ponieważ ludzie w większości odwykli od wyrażania myśli słowem pisanym (tłumacząc się przy tym brakiem czasu). Maile najczęściej ograniczają się, zatem do dwóch – trzech zdań (więcej,jak się spotkamy).

Ostatnim moim korespondentem, piszącym piękne listy był Pan Kapitan. Liczył sobie około dziewięćdziesięciu wiosen, był bardzo schorowany, ale jego listy pełne były optymizmu i pasji. Kiedy zapytałam w którymś z listów o stan zdrowia odpisał krótko, że dolega to i owo (wzrok, słuch, kręgosłup, nerki, wątroba, serce, nogi….), ale, dodał, jest to mało pasjonujący temat, więc będzie lepiej, jak napisze, co ostatnio czytał. Wzrok miał kiepski, ale czytał bardzo dużo. Właściwie tylko to mu pozostało, kiedy poruszał się już z coraz większym trudem, kiedy nie mógł oglądać telewizji i słuchać radia z powodu problemów ze słuchem, wtedy (przy pomocy okularów o bardzo silnych soczewkach) czytał i pisywał listy. Nie wiem, czy korespondował z kimś jeszcze, ale do mnie pisywał zawsze regularnie. Każde nawet drobne opóźnienie w korespondencji przyjmowałam z niepokojem o jego stan zdrowia.

Był swego czasu podobnie jak mój tata Kapitanem jednego z naszych rodzimych okrętów podwodnych. Pisywał o swoich podróżach, książkach, no i oczywiście też o tym, co myśli na temat sytuacji w wojsku. Wymienialiśmy informacje na temat kondycji marynarki wojennej oraz spotkań Bractwa Okrętów Podwodnych. Pan Kapitan często przepraszał, że pisze nieładnie, bo wzrok już nie ten, co kiedyś. Mam jednak wrażenie, że pisał o wiele czytelniej niż ja. Wprowadzenie komputera spowodowało, że zupełnie odwykłam od odręcznego pisania.

Kapitan miał duże doświadczenie życiowe i sporą wiedzę. Ilekroć pisałam, iż wybieram się na wycieczkę, opisywał mi kraj, do którego lecę, różne ciekawostki związane z kulturą, a także polecał ciekawe przewodniki. To jemu zawdzięczam lekturę książki „Zjeść Kraków" Roberta Makłowicza i Stanisława Mancewicza.

Jego listy były pisane pięknym, trochę staroświeckim językiem. Pan Kapitan był niezwykle szarmancki, zawsze zwracał się do mnie Pani Małgorzato i zachęcał do pisania. W pewnym sensie to dzięki niemu zdecydowałam się na założenie blooga.

Kapitan odszedł na Wieczną Wachtę na początku tego roku i obawiam się, że wraz z nim odeszła też sztuka pisania listów.

I nie chodzi mi o sztukę pisania listów w „archaicznym” już dziś rozumieniu (listy pisane odręcznie i przesyłane Pocztą Polską), ale o sztukę wymiany myśli, a nie tylko przesyłania do siebie łańcuszków, które ja nazywam „łańcuszkami świętego Antoniego”.